0949946233
Tiêu chuẩn phòng nổ ATEX là gì? Ý nghĩa trong thiết bị xăng dầu và môi trường nguy hiểm
ATEX là bộ tiêu chuẩn an toàn của Liên minh Châu Âu, quy định các yêu cầu đối với thiết bị sử dụng trong môi trường có nguy cơ cháy nổ – ví dụ như kho xăng dầu, nhà máy hóa chất, đường ống dẫn khí, trạm cấp phát nhiên liệu, hầm mỏ, hoặc khu vực có hơi dung môi dễ cháy.
Thuật ngữ ATEX xuất phát từ tiếng Pháp:
ATmosphères EXplosibles – Nghĩa là “môi trường dễ nổ”.
1. Cơ sở pháp lý của ATEX
ATEX gồm hai chỉ thị chính:
| Chỉ thị | Phạm vi | Đối tượng áp dụng |
|---|---|---|
| ATEX 2014/34/EU | Yêu cầu đối với thiết bị và hệ thống bảo vệ dùng trong môi trường nổ | Nhà sản xuất thiết bị |
| ATEX 1999/92/EC (ATEX 137) | Yêu cầu an toàn cho môi trường làm việc có nguy cơ nổ | Chủ cơ sở / đơn vị vận hành |
2. Phân loại khu vực nguy hiểm (Zone classification)
| Môi trường khí / hơi | Phân vùng | Mức độ xuất hiện chất dễ cháy |
|---|---|---|
| Zone 0 | Luôn luôn hoặc thường xuyên có khí dễ cháy | |
| Zone 1 | Thỉnh thoảng xuất hiện | |
| Zone 2 | Hiếm khi xuất hiện, và tồn tại trong thời gian ngắn |
| Môi trường bụi | Phân vùng | Đánh giá nguy cơ |
|---|---|---|
| Zone 20 | Bụi cháy tồn tại liên tục/lâu dài | |
| Zone 21 | Bụi cháy thỉnh thoảng xuất hiện | |
| Zone 22 | Bụi cháy xuất hiện không thường xuyên |
3. Cách đọc ký hiệu ATEX trên thiết bị
Ví dụ ký hiệu:
II 2G Ex d IIB T5
Diễn giải:
-
II — Nhóm thiết bị công nghiệp (ngoài hầm mỏ)
-
2G — Dùng cho Zone 1 (Gas environment)
-
Ex — Thiết bị phòng nổ theo chuẩn ATEX
-
d — Phương thức bảo vệ: “Flameproof enclosure” — vỏ chịu nổ
-
IIB — Nhóm khí: phù hợp với các loại khí trung bình đến nặng (xăng, toluene…)
-
T5 — Cấp nhiệt tối đa bề mặt thiết bị ≤ 100 °C
4. Vì sao ATEX quan trọng trong ngành máy bơm dầu – máy bơm xăng dầu
Thiết bị vận hành trong môi trường có hơi xăng/diesel luôn có nguy cơ tạo tia lửa do cơ khí, ma sát, tĩnh điện hoặc nhiệt độ cao. Sử dụng thiết bị không đạt chuẩn ATEX có thể dẫn đến:
-
Phát sinh tia lửa → cháy nổ kho nhiên liệu
-
Hư hỏng tài sản quy mô lớn
-
Ngưng trệ sản xuất và thiệt hại tài chính
-
Vi phạm tiêu chuẩn an toàn và luật pháp
Do đó, các thiết bị như máy bơm xăng dầu, đồng hồ đo nhiên liệu, motor, tủ điện trong kho – bồn – đường ống bắt buộc phải có chứng nhận ATEX phù hợp vùng Zone đang sử dụng.
5. Kết luận
Tiêu chuẩn ATEX không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà là yếu tố bắt buộc nhằm bảo đảm an toàn cho con người, tài sản và môi trường trong các khu vực có nguy cơ cháy nổ. Đối với các doanh nghiệp sử dụng, vận hành hoặc lắp đặt thiết bị trong lĩnh vực nhiên liệu, việc lựa chọn thiết bị đạt chuẩn ATEX (đúng Zone, đúng nhóm khí và đúng cấp bảo vệ) là điều kiện tiên quyết để:
-
Đảm bảo an toàn vận hành
-
Tuân thủ pháp lý và tiêu chuẩn quốc tế
-
Giảm thiểu rủi ro, thiệt hại và trách nhiệm pháp lý